इतिहास म्हणजे काय ? – History Meaning In Marathi – What Is History In Marathi ?
तर मित्रांनो आजच्या पोस्ट मध्ये आपण बघणार आहे की इतिहास म्हणजे काय सर्व मराठी माहिती What Is History In Marathi ? – History Meaning In Marathi, History Information Marathi, इतिहास काय आहे,
इतिहासाची व्याख्या, इतिहास वाचण्याचे फायदे ?, इतिहासाचे महत्त्व ह्या सर्व गोष्टींची माहिती आजच्या ह्या What Is History In Marathi – History Meaning In Marathi या लेखात तुम्हाला मिळेल यासाठी हा लेख पूर्ण वाचा.
Table of Contents
इतिहासाचा अर्थ (इतिहास काय आहे) – History Meaning In Marathi – इतिहास म्हणजे काय ?
Itihas Mhanje Kay ? ; इतिहास हा शब्द तीन संस्कृत शब्दांनी बनलेला आहे. इति-हा-स म्हणजे जे भूतकाळात होते म्हणजे इतिहास म्हणजे भूतकाळात घडलेल्या घटनांचे वर्णन.
अँग्लो शब्द इतिहास – हिस्टरी – (History) हा ग्रीक शब्द हिस्टोरिया या शब्दावरून आला आहे, ज्याचा अर्थ प्रत्यक्षात घडणारी तथ्ये आहेत.
सामान्यत: इतिहास म्हणजे इतिहासकाराने भूतकाळातील घटनांचा सखोल अभ्यास करून मानवी मनाला,बुध्दीला समजून घेणे.
History Meaning In Marathi : – इतिहास म्हणजे काय मराठी ?
इतिहास म्हणजे काय व्याख्या :- Itihas Meaning In Marathi ▫ भूतकाळातील घटनांची सुसंगतपणे दिलेली माहिती म्हणजे ‘ इतिहास’ होय.
▪ भूतकाळात जे काही घडले, जे काही झाले ते समजून घेणे म्हणजे इतिहासाचा अभ्यास करणे होय.
▫ इतिहासाचे प्राचीन, मध्ययुगीन व आधुनिक असे तीन कालखंड पडतात हे महत्वाचे.
आधुनिक विद्वानांच्या मते, चांगल्या इतिहासाच्या तीन श्रद्धा आहेत. एक, त्यात सार्वजनिक कार्यक्रमांचा तपशील असतो.
इतिहासात वैयक्तिक जीवनाशी संबंधित घटनांचा उल्लेख नाही. दुसरे, वर्णन केलेल्या घटनांचा एक क्रम असतो.
तिसरे, इतिहासकार खऱ्या शास्त्रज्ञाप्रमाणे घटना अपूर्ण किंवा विकृत स्वरूपात सादर करत नाहीत. त्यांनी घटना जशी आहे तशी आणि त्याच्या पूर्ण स्वरूपात सादर करावी.
कार्ल आर. पापट यांनी इतिहासाच्या संबंधात लिहिले की इतिहासाला काही अर्थ नाही, कारण इतिहासाला कोणतेही ध्येय नसते.
आम्ही आमच्या ध्येयांना त्याचे श्रेय देतो. खरं तर, इतिहास हे जे काही निघून गेले त्याचे नाव आहे, परंतु हा भूतकाळ मृत नाही, प्रत्येक वर्तमान भूतकाळ स्वतःमध्ये जिवंत ठेवतो.
वर्तमान भूतकाळाला स्वतःमध्ये कसे जिवंत ठेवतो, हेच भूतकाळाला अर्थ देते. इतिहास ही “लक्षात ठेवण्यासारखी” गोष्ट आहे, त्याच्यापासून प्रेरित होण्याचा अर्थ असा होईल की आपण मागे जात आहोत.
इतिहासाची व्याख्या – What Is History In Marathi
चार्ल्स फर्थच्या म्हणण्यानुसार, “इतिहास हे मानवी सामाजिक जीवनाचे वर्णन आहे. त्याचा उद्देश सामाजिक बदलांवर परिणाम करणाऱ्या त्या सक्रिय कल्पनांचा शोध घेणे आहे, जे समाजाच्या विकासात अडथळा किंवा सहाय्यक असल्याचे सिद्ध झाले आहे. या सर्व तथ्यांचा इतिहासात उल्लेख केला पाहिजे. . ”
प्रो. घाटे यांच्या मते, “इतिहास हा मानवजातीच्या भूतकाळाचा वैज्ञानिक लेखाजोखा आहे.”
होय. आर. एल्टन “इतिहास भूतकाळ आणि वर्तमान दरम्यानचा पूल” म्हणून परिभाषित करतो.
E.H. Car च्या मते, “प्रत्येक इतिहास हा एका कल्पनेचा इतिहास असतो आणि इतिहासकाराच्या मनात तो ज्या विचारांचा इतिहास अंतर्गत अभ्यास करतो त्याची पुनर्रचना होते.”
हेन्री जॉन्सनच्या म्हणण्यानुसार, “इतिहास हा मानवजातीच्या भूताचा वैज्ञानिक वृत्तांत आहे.”
इतिहासाचे महत्त्व – What is mean by history
⟵(o_O) Importants of history Marathi ⟵(o_O)
1. वर्तमान समजून घेण्यासाठी उपयुक्त
इतिहासकारांचा असा विश्वास आहे की इतिहासाचा मुख्य हेतू भूतकाळाच्या प्रकाशात वर्तमान समजून घेणे आहे.
इतिहास हे माहितीचे विशाल भांडार असल्याचे म्हटले जाते. अनेक गुंतागुंतीच्या समस्यांवर उपाय इतिहासात शोधून सापडतात.
इतिहासाचे ज्ञान मिळाल्याशिवाय मनुष्य त्याच्या आयुष्याच्या सुरुवातीच्या टप्प्यांना समजू शकत नाही.
इतिहास भूतकाळातील अनुभव, चुका आणि अडचणींची झलक देतो आणि वर्तमान समस्या सोडवण्याची दृष्टी प्रदान करतो.
2. ज्ञान संपादन
इतिहास हे ज्ञान मिळवण्याचे महत्त्वाचे माध्यम आहे. इतिहासाच्या अभ्यासामुळे विद्यार्थ्यामध्ये कल्पनाशक्ती, तर्कशक्ती आणि निर्णयशक्ती वाढते आणि तिन्हीमध्ये सुसंवाद प्रस्थापित करण्याची प्रेरणा मिळते.
इतिहासाच्या अभ्यासाद्वारे विद्यार्थी अनुभव गोळा करतो आणि इतरांच्या अनुभवाचा फायदा घ्यायला शिकतो.
त्याचे मन सजग आणि जागरूक होते. इतिहासाचा अभ्यास त्याला पारोशिअलिझमपेक्षा वर आणतो. यामुळे त्याच्यामध्ये वैश्विक बंधुत्वाची भावना निर्माण होते.
3. इतिहासाच्या अभ्यासामुळे गैरसमज संपतात
इतिहासाच्या अभ्यासामुळे समाजात प्रचलित असलेले गैरसमज संपुष्टात येतात.
समाजात अनेक प्रकारच्या वाईट गोष्टी आणि अंधश्रद्धा प्रचलित आहेत आणि त्यांच्या मागे लोकांचा असा विश्वास आहे की हे शतकानुशतके होत आले आहे.
ऐतिहासिक तथ्ये उलट आहेत. वास्तविक वस्तुस्थितीच्या आधारे इतिहास लिहिला जातो.
अशाप्रकारे, इतिहास समाजात प्रचलित असलेल्या अनेक गैरसमज, श्रद्धा, अंधश्रद्धा आणि पारंपारिक अमानवी मूल्ये दूर करतो.
4. राष्ट्रीय महत्त्व
इतिहास देशभक्ती आणि जातीप्रेमाच्या भावनांना प्रेरित करतो यात शंका नाही.
परंतु या दृष्टिकोनातून इतिहासाचा गैरवापरही होऊ शकतो.
उदाहरणार्थ, दुसऱ्या महायुद्धात, हिटलरने नाझींना त्यांच्या पवित्र आर्य रक्ताची आठवण करून दिली आणि त्यांना हल्ला करण्यासाठी आणि जगभर त्यांचे राज्य स्थापन करण्यासाठी प्रेरित केले. यामुळे जागतिक शांतता धोक्यात आली.
5. इतिहासाच्या पायावर भविष्याची उभारणी
इतिहासाला एक लोकप्रिय विषय बनवणे आवश्यक आहे, कारण भविष्याचा इतिहास इतिहासाच्या पायावर उभा आहे.
6. प्रबोधनाचे साधन
इतिहास हे ज्ञानाचे साधन आहे. मनुष्याच्या व्यक्तिमत्त्वासाठी स्वतःला ओळखणे आवश्यक आहे, म्हणजेच स्वतःला ओळखणे आवश्यक आहे की मनुष्याला माहित असणे आवश्यक आहे की तो काय करू शकतो?
7. सांस्कृतिक महत्त्व
इतिहासाद्वारे, आपल्याला केवळ जगाची आणि आपल्या भूतकाळातील गौरवशाली संस्कृती आणि सभ्यतेची तसेच त्या काळातील सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय व्यवस्थेची च ओळख होत नाही. त्यांच्या गुणधर्मांचा अभ्यास करून, आपण आपल्या समस्यांवर वैज्ञानिक उपाय शोधू शकतो.
8. नैतिक महत्त्व
इतिहासाच्या अभ्यासाला नैतिक महत्त्व देखील आहे. इतिहासाच्या अभ्यासामुळे मुलांचे नैतिक वर्तन तयार होते.
इतिहास महापुरुषांच्या त्याग आणि बलिदानाच्या कथांनी परिपूर्ण आहे. मुलांना इतिहासाच्या अभ्यासातून महापुरुषांच्या आदर्शांशी परिचित होण्याची संधी मिळते आणि ते त्यांचे चारित्र्य घडवण्यास मदत करते.
9. प्रेरणादायी
इतिहास प्रेरणादायी आहे, कारण इतिहासात भूतकाळातील घटनांचा अभ्यास केला जातो आणि भूतकाळातील घटना नेहमीच भविष्यासाठी प्रेरणा असतात.
‘इतिहास’ (History) हा शब्द ‘हिस्ट्रीया’ (Historia) या ग्रीक (Greek) शब्दापासून बनला आहे ज्याचा अर्थ ‘शोधणे किंवा जाणून घेणे’ असा आहे. हा शब्द भूतकाळातील घटनांचा संदर्भ देतो. ‘इतिहास’ (History) हा शब्द सर्वप्रथम ग्रीक लेखक हेरोडोटसने वापरला. म्हणूनच त्याला ‘इतिहासाचे जनक’ म्हटले जाते.
इतिहासाचा सामान्य अर्थ – इतिहास म्हणजे काय मराठी
सर्वसाधारणपणे, इतिहास हा एक गेलेला काळ आहे.
म्हणजेच, जर आपण सर्वसाधारणपणे इतिहासाकडे पाहिले तर इतिहास हा केवळ भूतकाळातील घटनांचा अभ्यास आहे.
इतिहास आपल्याला आपल्या आधीची भूतकाळातील माहिती देतो.
जर या प्रकारे पाहिले तर – “इतिहास म्हणजे मानवी विकासाच्या प्रतिक्रियांचे लिखाण किंवा लेखन एका कालखंडात.”
म्हणजेच इतिहास म्हणजे काळानुसार मानवाच्या हळूहळू होणाऱ्या विकासाच्या कथेचे पद्धतशीर वर्णन.
इतिहास व्याख्या इतिहास म्हणजे काय?
इतिहास त्याच्या व्यापक अर्थाने कधीही घडलेली एखादी गोष्ट किंवा घटना आहे. तो भूतकाळ आहे, तो कोणत्याही स्वरूपात असू शकतो. पण भूतकाळ प्रत्यक्ष पाहता येत नाही.
इतिहासाचे किती भाग आहेत?
इतिहासाचे भाग: प्राचीन इतिहास, मध्ययुगीन इतिहास, आधुनिक इतिहास.
Ancient History) (Midevable History) (Morden History
प्राचीन भारताचा इतिहास काय आहे?
वैदिक सभ्यता ही प्राचीन भारताच्या इतिहासातील सर्वात प्राचीन सभ्यता आहे, जी आर्यांच्या आगमनाशी संबंधित आहे. आरंभीच्या आरंभीच्या साहित्य वेदांवरून हे नाव पडले आहे. आर्यांची भाषा संस्कृत होती आणि धर्म “वैदिक धर्म” किंवा “सनातन धर्म” म्हणून प्रसिद्ध होता, ज्याचे नंतर विदेशी आक्रमकांनी हिंदू असे नामकरण केले.
इतिहास वाचण्याचे फायदे ?
इतिहासाच्या अभ्यासाचा सर्वात मोठा फायदा म्हणजे तो कोणत्याही समाजाचे किंवा राष्ट्राचे भविष्य घडवण्यासाठी उपयुक्त ठरतो.
इतिहासाद्वारे, आपण भूतकाळात काय चांगले किंवा वाईट केले हे आपल्याला कळते आणि या चांगल्या आणि वाईट गोष्टींमधून धडा घेऊन चांगले भविष्य घडवू शकतो.
हे पण वाचा मराठी माहिती ⟵(o_O)
- अहिल्याबाई होळकर माहिती मराठी
- Petra Jordan History In Marathi
- refurbished meaning in marathi
- ऑनलाईन पैसे कसे कमवायचे
History subject meaning in Marathi, Sources of history meaning in Marathi, Itihas meaning IN marathi, What is history in Marathi, History sheeter meaning in marathi.
Historical meaning in marathi, What is mean by history, Prehistory meaning in marathi, itihas mhanje kay.
itihas mhanje kay in marathi, itihas shastra ahe ase ka vatate, itihas lekhan, itihas lekhan mhanje kay.इतिहास म्हणजे काय इयत्ता सहावी, पहिली, दुसरी, तिसरी, चौथी, पाचवी, सातवी, आठवी, नौवी, दहावी, अकरावी, बारावी.