लोकमान्य टिळक यांची माहिती मराठी | Lokmanya Tilak Information In Marathi

Lokmanya Tilak Information In Marathi :- लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक ज्यांना भारतीय राष्ट्रीय चळवळीचे जनक म्हटले जाते ते त्यांच्या क्रांतिकारी घोषणेसाठी खूप प्रसिद्ध होते.

 

’’ स्वराज्य हा माझा जन्मसिध्द अधिकार आहे आणि तो मी मिळवणारच ’’

Lokmanya Tilak Information In Marathi

या घोषणेने स्वराज्य मिळवण्याच्या राष्ट्रीय आंदोलनात तरुणांच्या मनात एक नवा उत्साह निर्माण केला होता.

 थोर क्रांतिकारक बाळ गंगाधर टिळक यांनी खऱ्या देशभक्ताप्रमाणे स्वातंत्र्यलढ्यात महत्त्वाची भूमिका बजावलीच, पण समाजात पसरलेल्या सर्व दुष्कृत्ये दूर करण्याचाही त्यांनी प्रयत्न केला.

 ते एक महान स्वातंत्र्यसैनिक, एक उत्तम समाजसुधारक, एक आदर्शवादी राष्ट्रीय नेते, प्रख्यात वकील, प्रसिद्ध लेखक आणि महान विचारवंत तसेच भारतीय इतिहास, हिंदू धर्म, संस्कृत, गणित, खगोलशास्त्राचे अभ्यासक होते, 

 म्हणजेच लोकमान्य टिळक (Lokmanya Tilak Mahiti) हे अष्टपैलुत्वाचे व्यक्तिमत्त्व होते आणि ते काँग्रेसच्या कट्टरवादी विचारसरणीचे प्रवर्तक होते.  त्यांना आधुनिक भारताचे शिल्पकार देखील म्हटले जाते.

आता पुढे आपण बघणार आहे लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांची सविस्तर माहिती, लोकमान्य टिळक माहिती, जीवन परिचय, लोकमान्य टिळक यांचा जन्म, टिळकांची राजकीय जीवनाची सुरुवात, लोकमान्य टिळकांचे सामाजिक कार्य, लोकमान्य टिळक पुस्तके, स्वराज्य विषयक विचार, वृत्तपत्र, पूर्ण नाव, निबंध, मराठी भाषण, लोकमान्य टिळक माहिती मराठी तर चला पुढे बघूया.

लोकमान्य टिळक यांची माहिती मराठी – Lokmanya Tilak Information In Marathi

लोकमान्य टिळक माहिती मराठी (Lokmanya Tilak Biography In Marathi)

• पुर्ण नाव (Name): बाळ ( केशव ) गंगाधर टिळक
• जन्म (Birthday): 23 जुलै 1856
• जन्मस्थान (Birthplace): चिखलगांव ता. दापोली जि. रत्नागिरी
• वडिल (Father Name): गंगाधरपंत
• आई (Mother Name): पार्वतीबाई
• मुले (Childrens) : रमाबाई वैद्य, पार्वतीबाई केळकर,
•  विश्वनाथ बळवंत टिळक, रामभाऊ बळवंत टिळक,
•  श्रीधर बळवंत टिळक आणि रमाबाई साने
•  उपाधी (Award) : ‘लोकमान्य’
• शिक्षण (Education): 1876 मध्ये बी.ए. (गणित) प्रथम श्रेणीत उत्तीर्ण आणि 1879 रोजी एल.एल.बी. प्रथम श्रेणीत उत्तीर्ण
• पत्नीचे नाव (Wife Name): सत्यभामाबाई
• मृत्यु (Death): 1 ऑगस्ट 1920

लोकमान्य टिळक यांचा जन्म, कुटुंब आणि प्रारंभिक जीवन – lokmanya tilak information in marathi language

बाळ गंगाधर टिळक यांचा जन्म 23 जुलै 1856 रोजी महाराष्ट्रातील रत्नागिरी येथे एका ब्राह्मण कुटुंबात झाला.  

त्यांच्या वडिलांचे नाव गंगाधर टिळक होते, ते रत्नागिरीतील संस्कृतचे प्रख्यात शिक्षक होते.

 त्यांच्या आईचे नाव पार्वतीबाई गंगाधर होते वडिलांच्या बदलीनंतर त्यांचे कुटुंब पुण्यात स्थायिक झाले.

  त्याच वेळी, 1871 मध्ये त्यांचा (तापीबाईंशी) विवाह झाला, ज्यांना नंतर (सत्यभामा बाई) म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

बाळ गंगाधर टिळक यांचे शिक्षण – lokmanya tilak education in marathi

बाळ गंगाधर टिळक हे लहानपणापासूनच कुशाग्र बुद्धीचे हुशार विद्यार्थी होते, गणित हा त्यांचा पहिल्यापासून आवडीचा विषय होता. 

 आपणास सांगूया की त्यांनी त्यांचे प्रारंभिक शिक्षण त्यांच्या वडिलांकडून घरीच घेतले.

 त्यांचे सुरुवातीचे शिक्षण पुण्यातील एंग्लो-वर्नाकुलर स्कूलमधून झाले. त्याच वेळी, जेव्हा ते खूप लहान होते तेव्हा त्याच्या डोक्यावरून दोन्ही पालकांची सावली निघून गेली.

  पण ते निराश, हताश झाले नाही आणि आयुष्यात पुढे जात राहिले.

 यानंतर त्यांनी १८७७ साली पुण्यातील डेक्कन कॉलेजमधून संस्कृत आणि गणितात बी.ए.  पदवी मिळवली.  

यानंतर टिळकांनी मुंबईच्या शासकीय लॉ महाविद्यालयातून एलएलबीचे शिक्षण घेतले आणि त्यानंतर १८७९ मध्ये त्यांनी कायद्याची (Law) पदवी घेतली.

बाळ गंगाधर टिळक यांची कारकीर्द – lokmanya tilak Career in marathi

बाळ गंगाधर टिळक यांची शिक्षक म्हणून भूमिका: शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर बाळ गंगाधर टिळक पुण्यातील एका खाजगी शाळेत गणित आणि इंग्रजीचे शिक्षक झाले.

 त्याच वेळी, त्यांचे विचार शाळेतील इतर शिक्षक आणि अधिकार्‍यांशी जुळले नाहीत आणि मतभेद झाल्यामुळे त्यांनी 1880 मध्ये शाळा सोडली, आपणास सांगूया की बाळ गंगाधर टिळक यांनी देखील ब्रिटिश शिक्षण पद्धतीवर खूप टीका केली होती.

 ब्रिटीश विद्यार्थ्यांच्या तुलनेत भारतीय विद्यार्थ्यांना दुटप्पी वागणूक देण्यास त्यांनी कडाडून विरोध केला आणि भारतीय संस्कृती आणि आदर्शांबद्दल जनजागृती केली.

डेक्कन एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना – Deccan Education Society

बाळ गंगाधर टिळक, त्यांचे महाविद्यालयीन बॅचमेट आणि थोर समाजसुधारक गोपाळ गणेश आगरकर आणि विष्णूशास्त्री चिपुळणकर यांच्यासमवेत, भारतीय विद्यार्थ्यांमध्ये राष्ट्रवादी शिक्षणाची प्रेरणा, देशातील तरुणांना उच्च दर्जाचे शिक्षण देण्यासाठी आणि शिक्षणात गुणवत्ता आणण्याच्या उद्देशाने डेक्कन एज्युकेशन सोसायटी ची स्थापना केली. ‘

या सोसायटीने 1885 मध्ये माध्यमिक शिक्षणासाठी नवीन इंग्रजी शाळा आणि उच्च शिक्षणासाठी फर्ग्युसन कॉलेज देखील स्थापन केले.

कोणते मराठी वृत्तपत्र बाळ गंगाधर टिळक यांनी प्रकाशित केले होते – ‘केसरी’ आणि ‘मराठा’ प्रकाशन – Publication of ‘Kesari’ and ‘Maratha’

केसरी व मराठा वृत्तपत्र कोणी सुरु केले ?

सन १८८१ मध्ये लोकमान्य टिळकांनी भारतीय संघर्ष आणि संकटांची लोकांना जाणीव करून देण्यासाठी आणि स्वराज्याची भावना रुजवण्यासाठी आणि त्यांच्या हक्कांसाठी लढण्याची भावना विकसित करण्यासाठी ‘केसरी’ (मराठी) आणि ‘मराठा’ (इंग्रजी) ही दोन साप्ताहिके सुरू केली. ही दोन्ही वृत्तपत्रे लोकांमध्ये खूप प्रसिद्ध झाली.

लोकमान्य टिळकांनी इंग्रजी भाषेत कोणते वृत्तपत्र सुरू केले ?

लोकमान्य टिळकांनी इंग्रजी भाषेत ‘मराठा’ (इंग्रजी) हे वृत्तपत्र सुरू केले आणि मराठी भाषेत केसरी’ (मराठी) हे वृत्तपत्र सुरू केले होते.

लोकमान्य टिळकांची राजकीय जीवनाची सुरुवात कोठे झाली – lokmanya tilak political career In Marathi

इंडियन नेशनल कांग्रेस – Indian National Congress

बाळ गंगाधर टिळक 1890 मध्ये भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये सामील झाले, त्यानंतर लगेचच त्यांनी स्वशासनावरील पक्षाच्या उदारमतवादी विचारांचा तीव्र निषेध करण्यास सुरुवात केली.

 या दरम्यान बाळ गंगाधर टिळक म्हणाले की ब्रिटिश सरकारच्या विरोधात एक साधी घटनात्मक चळवळ करणे व्यर्थ आहे, त्यानंतर पक्षाने त्यांना त्यावेळचे काँग्रेसचे प्रमुख नेते गोपाळ कृष्ण गोखले यांच्या विरोधात उभे केले.

 तथापि, लोकमान्य टिळकांना स्वराज्य मिळवण्यासाठी आणि इंग्रजांना हाकलण्यासाठी जोरदार बंड हवे होते.

  त्याच वेळी त्यांनी स्वदेशी चळवळीला आणि बंगालच्या फाळणीच्या वेळी ब्रिटिशांच्या मालावर बहिष्कार टाकण्याचे समर्थन केले.

 काँग्रेस पक्ष आणि लोकमान्य टिळक यांच्या विचारसरणीतील फरकामुळे ते काँग्रेसची अतिरेकी (चरमपंथी) शाखा (विंग) म्हणून ओळखले जाऊ लागले.

  मात्र, या काळात टिळकांना बंगालचे राष्ट्रवादी बिपिन चंद्र पाल आणि पंजाबचे लाला लजपत राय यांनी पाठिंबा दिला होता. 

 त्याच वेळी या तिघांची ‘लाल-बाल-पाल’ नावाने ख्याती झाली.

 1907 च्या काँग्रेसच्या राष्ट्रीय अधिवेशनात काँग्रेस पक्षातील उदारमतवादी आणि अतिरेकी गटांमध्ये वाद निर्माण झाला.  त्यामुळे काँग्रेस दोन वेगवेगळ्या गटात विभागली गेली.

बाळ गंगाधर टिळक यांना जेल मध्ये का जावे लागले ?

लोकमान्य टिळकांनी ब्रिटीश सरकारच्या जाचक धोरणाला कडाडून विरोध केला आणि आपल्या वृत्तपत्रांच्या माध्यमातून इंग्रजांविरुद्ध उत्तेजक लेख लिहिले, तर त्यांनी या लेखातून चापेकर बंधूंना प्रेरणा दिली, त्यामुळे त्यांनी 22 जून 1897 रोजी कमिश्चनर रैंड औरो लेफ्टडिनेंट आयर्स्ट यांची हत्या केली..

 त्यानंतर या हत्येसाठी लोकमान्य टिळकांवर देशद्रोहाचा खटला चालवला गेला आणि त्यांना 6 वर्षांसाठी ‘हद्दपार’ ठोठावण्यात आले आणि 1908 ते 1914 दरम्यान त्यांना बर्मा येथील मंडाले तुरुंगात पाठवण्यात आले. 

तुरुंगात असतानाही त्यांनी लेखन सुरूच ठेवले आणि त्यांनी ‘तुरुंगात गीता रहस्य’ हे पुस्तक लिहिले.

त्याच वेळी, टिळकांच्या क्रांतिकारक पावलाने इंग्रज स्तब्ध झाले आणि त्यांनी त्यांच्या वर्तमानपत्रांचे प्रकाशन बंद करण्याचा प्रयत्न केला.  पण तोपर्यंत बाळ गंगाधर टिळकांची लोकप्रियता बरीच वाढली होती आणि लोकांमध्ये स्वराज्याची इच्छा जागृत झाली होती.

 त्यामुळे इंग्रजांनाही या थोर क्रांतिकारक बाळ गंगाधर टिळकांपुढे नतमस्तक व्हावे लागले.

होमरूल लीगची स्थापना – home rule league movement in marathi

1915 मध्ये तुरुंगवास भोगून लोकमान्य टिळक भारतात परतले तेव्हा पहिल्या महायुद्धामुळे राजकीय परिस्थिती झपाट्याने बदलत असल्याचे त्यांच्या लक्षात आले, त्यांच्या सुटकेमुळे लोकमान्य टिळकांच्या चाहत्यांमध्ये आनंदाची लाट पसरली आनी यानंतर एकत्र त्यांनी त्यांची सुटका साजरी केली.

 यानंतर बाळ गंगाधर टिळक पुन्हा काँग्रेसमध्ये सामील झाले आणि आपल्या सोबत्यांसोबत एकत्र येण्याचा निर्णय घेऊन त्यांनी  एनी बेसेंट, मुहम्मद अली जिन्नहा, युसूफ बैप्टिस्टा यांच्यासोबत 28 एप्रिल 1916 रोजी संपूर्ण भारतात होमरूल लीग आयोजित केली. स्वराज्यासह भाषिक प्रांतांची स्थापना आणि प्रशासकीय सुधारनेची मांग केली.

लोकमान्य टिळकांचे सामाजिक कार्य

बाळ गंगाधर टिळक यांनीही एक महान समाजसुधारक म्हणून अनेक गोष्टी केल्या, त्यांनी आपल्या आयुष्यात समाजात पसरलेल्या जातिव्यवस्था, बालविवाह या सर्व वाईट गोष्टींविरुद्ध आवाज उठवला आणि महिलांच्या शिक्षणावर आणि विकासावर भर दिला.

लोकमान्य टिळक यांचा मृत्यु – lokmanya tilak death information in marathi

जालियनवाला बाग हत्याकांडाच्या घटनेचा बाळ गंगाधर टिळक यांच्यावर खोलवर परिणाम झाला, त्यानंतर त्यांची प्रकृती ढासळू लागली आणि नंतर ते मधुमेहाच्या विळख्यात आले, त्यामुळे त्यांची प्रकृती दिवसेंदिवस वाढतच गेली.

 ज्यानंतर लोकमान्य टिळकांनी 1 ऑगस्ट 1920 रोजी अखेरचा श्वास घेतला, त्यांच्या निधनाने संपूर्ण देशात शोककळा पसरली असताना त्यांच्या अंत्ययात्रेत लाखो लोक त्यांच्या अंत्ययात्रेत जमले होते.

लोकमान्य टिळकांच्या स्मरणार्थ स्मारक

पुण्यातील टिळक संग्रहालय, ‘टिळक रंग मंदिर’ नावाचे नाट्य सभागृह देखील त्यांच्या नावाचे स्मारक म्हणून त्यांच्या सन्मानार्थ बांधले गेले आहे, याशिवाय 2007 साली भारत सरकारने त्यांच्या स्मारकात एक नाणे जारी केलेले आहे.

 यासोबतच त्यांच्यावर ‘लोकमान्य : एक युगपुरुष’ या नावाने चित्रपटही बनवण्यात आला आहे.

लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक हे एक महान क्रांतिकारी आणि राष्ट्रवादी नेते होते, ज्यांनी आपल्या क्रांतिकारी विचारांद्वारे लोकांमध्ये स्वराज्याची इच्छा तर जागृत केलीच, पण समाजात पसरलेल्या सर्व दुष्कृत्या दूर करून लोकांना एकत्र बांधले. शिवाजी सोहळ्यासह गणेशोत्सव सर्व कार्यक्रमही त्यांनी सुरू केले होते.

 लोकमान्य टिळकांनी देशासाठी केलेला त्याग आणि बलिदान कधीही विसरता येणार नाही.  त्यांच्या उपकाराचे हे राष्ट्र सदैव ऋणी राहील.  एवढा महान युगपुरुष भारतात जन्माला येणे ही अभिमानाची गोष्ट आहे.

लोकमान्य टिळक यांची थोडक्यात माहिती मराठी निबंध, भाषण, विचार – Lokmanya Tilak Short Information In Marathi

लोकमान्य टिळकांचे मुख्य कार्य एका नजरेत – बाळ गंगाधर टिळक माहिती

• १८८० मध्ये पुण्यात न्यू इंग्लिश स्कूलची स्थापना.
• १८८१ मध्ये जनजागृतीसाठी ‘केसरी’ मराठी आणि ‘मराठा’
• इंग्रजी अशी दोन वर्तमानपत्रे सुरू झाली. आगरकर केसरीचे संपादक आणि टिळक मराठाचे संपादक झाले.
• १८८४ मध्ये पुणे येथे डेक्कन एज्युकेशन सोसायटीची स्थापना.
• १८८५ मध्ये पुण्यात फर्ग्युसन कॉलेज सुरू झाले.
• १८९३ मध्ये ‘ओरियन’ नावाच्या पुस्तकाचे प्रकाशन.
• लोकमान्य टिळकांनी लोकांमध्ये एकतेची भावना निर्माण करण्यासाठी ‘सार्वजनिक गणेश उत्सव’ आणि ‘शिवजयंती उत्सव’ सुरू केले.
• 1895 मध्ये ते बॉम्बे प्रांतीय नियमन मंडळाचे सदस्य म्हणून निवडून आले.
• 1897 मध्ये लोकमान्य टिळकांवर देशद्रोहाचा आरोप होऊन त्यांना दीड वर्षाच्या तुरुंगवासाची शिक्षा झाली. त्यावेळी टिळकांनी त्यांच्या बचावासाठी केलेले भाषण 4 दिवस 21 तास चालले.

 

 1903 मध्ये ‘द आर्क्टिक होम इन द वेद’ या पुस्तकाचे प्रकाशन

 

1907 मध्ये भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या सुरत अधिवेशनात जहाल आणि मवाळ या दोन गटांमधील संघर्ष खूप वाढला. 

 त्यामुळे मावळ गटाने जहाल गटाची काँग्रेस संघटनेतून हकालपट्टी केली.  जहालचे नेतृत्व लोकमान्य टिळकांकडे होते.

1908 मध्ये टिळकांवर देशद्रोहाचा गुन्हा दाखल करण्यात आला.  त्यात त्यांना सहा वर्षांची शिक्षा झाली आणि त्यांची रवानगी ब्रह्मदेशातील मंडालेच्या तुरुंगात झाली.  मंडालेच्या तुरुंगात त्यांनी ‘गीतारहस्य’ नावाचा अजरामर ग्रंथ लिहिला.

1916 मध्ये त्यांनी डॉ. अॅनी बेझंट यांच्या सहकार्याने ‘होम रुल लीग’ या संस्थेची स्थापना केली. गृहराज्य म्हणजे आपण आपल्या राज्याचा कारभार चालवावा. ज्याला ‘स्व-शासन’ असेही म्हणतात.

हिंदीला राष्ट्रभाषेचा दर्जा मिळायला हवा, असे टिळकांनी म्हटले होते.

लोकमान्य टिळक पुस्तके – Lokmanya Tilak Books In Marathi

बाळ गंगाधर टिळक ज्यांना भारताच्या राष्ट्रीय चळवळीचे जनक म्हटले जाते, त्यांनी भारतीय इतिहास, हिंदू धर्म आणि संस्कृती यावर अनेक पुस्तके लिहिली. आम्ही तुम्हाला सांगतो की 1893 मध्ये त्यांनी ओरियन आणि वेदांच्या संशोधनाविषयी एक पुस्तक लिहिले होते, तर त्यांनी तुरुंगात असताना श्रीमद भगवत गीता रहस्य नावाचे पुस्तक देखील लिहिले होते.

श्रीमद्भवद्गीतारहस्य

१९१५

वैदिक आर्यांचे मूलस्थान

१९०३

ओरायन

१८९३

FAQ

लोकमान्य टिळक यांच्या विषयी माहिती आणि विचारले जाणारे प्रश्न आणि त्यांचे उत्तर (lokmanya tilak mahiti marathi madhe)

लोकमान्य टिळक यांचा जन्म कधी झाला ?

लोकमान्य टिळक यांचा जन्म लोकमान्य टिळक

जन्मतारीख २३ जुलै, १८५६ रोजी लोकमान्य टिळक यांचा जन्म झाला.

लोकमान्य टिळक यांचा जन्म कोठे झाला ?

लोकमान्य टिळक यांचा जन्म जन्मगाव: चिखली, तालुका दापोली जिल्हा रत्नागिरी इथे लोकमान्य टिळक यांचा जन्म झाला.

लोकमान्य टिळकांचे पूर्ण नाव ?

लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक : (२३ जुलै १८५६–१ ऑगस्ट १९२०). त्यांचे जन्मनाव हे केशव; परंतु बाळ हेच नाव पुढे रूढ झाले. आणि याचे कारण लाल-बाळ-पाल हे स्लोगन पण आहे.

1 ऑगस्ट 1920 रोजी कोणाचा मृत्यू झाला ?

लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांचा मृत्यू 1 ऑगस्ट 1920 रोजी झाला. (२३ जुलै १८५६–१ ऑगस्ट १९२०)

लोकमान्य टिळकांचे स्वराज्य विषयक विचार ? 

’’ स्वराज्य हा माझा जन्मसिध्द अधिकार आहे आणि तो मी मिळवणारच ’’

वैदिक आर्यांचे मूलस्थान लोकमान्य टिळक ?

द आर्क्टिक होम इन द वेदाज हा लोकमान्य टिळकांचा एक संशोधनपर प्रबंध असून १८९८ साली टिळक येरवड्याच्या तुरुंगात/जेल मध्ये असताना त्याची कल्पना त्यांना सुचली.

 या पुस्तकात त्यांनी आर्यांचे मूलस्थान उत्तर ध्रुवाच्या प्रदेशातच असले पाहिजे, हे अनुमान मुख्यतः त्यांनी वेदांतील ऋचांच्या आधारे मांडण्याचा प्रयत्न केला आहे. 

हे पण वाचा :-

• शिवाजी महाराज यांच्या विषयी माहिती
• दिवाळीची माहिती
• महात्मा गांधी भाषण
• महात्मा गांधी यांच्या विषयी माहिती
• शेअर मार्केट ची माहिती 

Conclusion :-

तुम्हाला हा लेख लोकमान्य टिळक माहिती (Lokmanya Tilak Information In Marathi) लोकमान्य टिळक माहिती मराठी नक्कीच आवडला असेल हा लेख lokmanya tilak mahiti बाळ गंगाधर टिळक माहिती lokmanya tilak mahiti marathi madhe हा लेख आवडला असेल तर नक्की कंमेंट करा आणि तुमचे मत व्यक्त करा. 

अशीच Lokmanya Tilak Biography In Marathi (लोकमान्य टिळक इन्फॉर्मेशन इन मराठी) lokmanya tilak speech in marathi (lokmanya tilak quotes in marathi) Lokmanya Tilak Mahiti Marathi अधिक माहिती साठी मराठीजोश. इन ला नक्की भेट द्या आणि आणखी माहिती मिळवा.